Współczesność – dominujące kierunki i gatunki literackie

Aby prawidłowo rozumieć zmiany zachodzące w danych okresach należy znać dominujące prądy, gatunki literackie i artystyczne, które kształtowały ówczesny światopogląd. Stanowią one bowiem odpowiedz danego pokolenia na toczące się zmiany. Dla okresu współczesności należy znać następujące terminy: postmodernizm, powieść paraboliczna, powieść produkcyjna, powieść środowiskowa, pryszczaci, reinterpretacja, turpizm, weryzm, wiersz biały, wiersz wolny.

 

W poniższym tekście dokładnie wyjaśniono każde hasło z osobna, popierając je stosownym przykładem. Tekst może posłużyć jako sprawdzian lub gotowa ściąga. Całość zawiera 429 słów.

Współczesność – dominujące kierunki i gatunki literackie


postmodernizm- ruch artystyczny prężnie rozwijający się od początku lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku. Początkowo jedynie w Stanach Zjednoczonych następnie w całej Europie. Wart wiedzieć, że za datę początkową przyjmuje się również 22.11.1963 roku czyli dzień zamachu na prezydenta Kennedyego. Postmoderniści ukazywali kryzys i rozpad dotychczasowych morali, porządków filozoficznych czy etycznych.


powieść paraboliczna- to rodzaj powieści charakteryzującej się  uniwersalnością i ponadczasowością. Można ją wyczytać zarówno w płaszczyźnie realistycznej jak i metaforycznej. Świat przedstawiony obrazuje sytuacje odnoszące się ogólnych prawd i zasad moralnych. Do gatunku tego możemy zaliczyć: „Dżumę” Camusa czy „Proces” Kafki. Warto jednak pamiętać, że ten nowy gatunek wywodzi swe korzenie ze Starego Testamenty, w świętej księdze bowiem odnajdujemy ponadczasowe prawdy w przypowieściach.


powieść produkcyjna- to kolejny gatunek powieści powstały w tym okresie. Został wykreowany przez socjalizm w celu propagandowym, miał stać się swoistym nośnikiem prawd ideologicznych i pożądanych ówcześnie wzorców osobowościowych.  Każdą tego typu powieść cechuje schematyzm, bohaterem jest przeciętny człowiek z niskiej warstwy społecznej o nieskalanej opinii, któremu przychodzi walczyć z wrogiem klasowym. Jako przykład można wskazać : „Przy budowie” Tadeusza Konwackiego.


powieść środowiskowa- to odmiana powieści która ukształtowała się w realizmie jednak swą odnowę przeżyła dzięki naturalizmowi. Gatunek ten ukazuje przekrój danego środowiska, obrazując wszelkie jego elementy, osobliwości kulturowe, językowe, mentalność ludzką. Jako przykład można wskazać „Popiół i diament” Jerzego Andrzejewskiego.


pryszczaci- to nazwa młodych pisarzy, którzy na przełomie 40 i 50 lat XX wieku ukazali się jako zwolennicy realizmu socjalistycznego. Prezentowali oni program popierający władzę ludową, pragnęli walki z wrogiem klasowy. Do grupy tej można zaliczyć: Tadeusza Borowskiego, Witolda Zalewskiego czy Tadeusza Konwickiego.


reinterpretacja- polegała na nadawaniu nowego wymiaru klasycznym tematom utrwalonym schematycznie w ludzkiej świadomości. Można inaczej powiedzieć, że to aktualizacja dawnej tematyki, nadanie jej nowego sensu i znaczenia. Jako przykład można wskazać: „Treny Fortynbrasa” Zbigniewa Herberta.


turpizm- to gatunek który operował brzydotą, kalectwem i śmiercią a także językiem pełnym kolokwializmów. Dzięki temu dobitnie podkreślone zostawały fizjologiczne aspekty człowieczeństwa. Sama nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa „tur pis” czyli „brzydki”. Do przedstawicieli tego gatunku zaliczyć można: Stanisława Grochowiaka czy Juliana Przybosia.


weryzm- to kierunek w literaturze włoskiej stanowiący odmianę naturalizmu. Do jego głównych cech zalicza się skrajny mimetyzm. Wpływy tego kierunku można wskazać w „Innym świecie” Gustawa Herlinga Grudzińskiego.


wiersz biały- to wiersz nie posiadający rymów w przeciwności do wiersza klasycznego. W literaturze polskiej wiersz biały wykorzystał między innymi Kochanowski w „Odprawie posłów greckich”.


wiersz wolny- to jeden z najbardziej charakterystycznych wierszy współczesnej liryki. Utwory realizujące założenia gatunku dopuszczają wszelkie formy i zabiegi stąd połączenie regularności i nieregularności strof czy nierówność sylab.

Dr John Watson – charakterystyka bohatera A. C. Doyle`a, wypracowanie
Doktor John H. Watson jest postacią fikcyjną stworzoną przez angielskiego pisarza powieści kryminalnych A. C. Doyle`a. Doktor Watson był wiernym...
„Niemcom” interpretacja wiersza Antoniego Słonimskiego
„Niemcom” interpretacja wiersza Antoniego Słonimskiego Utwór Antoniego Słonimskiego zatytułowany „Niemcom” jest skierowany bezpośrednio do tytułowego...
„Echa leśne” opowiadanie, Stefan Żeromski
“Echa leśne” opracowanie opowiadania Stefana Żeromskiego „Echa leśne” to tytuł jednego z opowiadań autorstwa Stefana Żeromskiego. Akcja...
Renesans najważniejsze terminy literackie i pojęcia- ściąga , sprawdzian
Renesans najważniejsze terminy literackie i pojęcia- ściąga , sprawdzian Każda epoka literacka charakteryzowana zostaje poprzez związane z nią...
Wypracowanie – charakterystyka Danusi Gawlikówny, „Spotkanie nad morzem”
Główną bohaterką książki Jadwigi Korczakowskiej pt.: ”Spotkanie nad morzem” jest Danusia Gawlikówna. Jest to około jedenastoletnia dziewczynka,...

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *